Psikolojide Bellek ve Bellek Süreçleri Nelerdir?

Bellek, yaşam boyunca öğrenmiş olduğumuz bilgilerin saklandığı yerdir.

Duyum ve algılarla kazanılan bilgilerin beyinde saklanması, gerektiğinde de hatırlanması şeklinde gerçekleşen zihinsel bir işlevdir. Belleğin 3 aşaması vardır.

Duyum Belleği

Uyarıcı ortadan kalktığı hâlde duyumun çok kısa süre de olsa devam etmesidir. Duyum belleği, göz ve kulak belleği şekillerinde olur. İkinci bir uyaran gelmediği takdirde göz yüz milisaniye, kulak bin milisaniye süreyle uyarıcı tutabilir. Görme algısı, nasıl algılama açısından diğer algılara göre daha etkinse duyum belleği konusunda da öyle etkindir.

Kısa Süreli Bellek

Elde edilen bilgilerin geçici bir süreliğine saklandığı ve bir bölümünün uzun süreli belleğe geçişinin sağlandığı bellektir. Zihinde bilgileri tutma süresinin çok kısa olduğu (1-3 dk.) bellektir. Bilgi, kısa süreliğine lazımsa kısa süreli belleğe yerleşir.

Örneğin, ilk defa duyduğunuz bir telefon numarası kısa süreli bellekte yer alır. Telefon konuşmasından sonra da kaybolur. Kısa süreli bellek aksatılmaya çok duyarlıdır.

Telefon numarasını çevirirken dikkatimiz başka yöne çekilirse yanlış numara çevirebiliriz Kısa süreli belleğin en önemli özelliği bilgilerin bir süre sonra silinmesidir.

Uzun Süreli Bellek

Uzun süreli bellekte yer alan öğrenilmiş bilgiler, uzun zaman aralığında burada yer alabilir. Bu bellekteki bilgiler anlam ve özellikleri bakımından düzenlenir. Örneğin, okul numaramızı, ev telefonumuzu uzun süreli bellekte tutarız. Çünkü bu bilgileri sürekli ve uzun süre kullanırız.

Telefon numarasını arama örneğine tekrar dönecek olursak aldığımız uyarım (telefon numarası) ile beyinde bazı sinir hücreleri aktif hâle gelir. Bu geçici aktifliktir. Sonucunda kısa süreli bellek doğar.

Ancak aynı hücreler birçok kez aktif hâle getirilirse bu hücreler farklı bir yapı kazanır. Beyin hücrelerindeki bu yapısal değişim, uzun süreli belleğin oluşmasına yol açar.