Psikolojide İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Abraham Maslow (1954), yaptığı klinik gözlemlere dayanarak ihtiyaçları piramit şeklinde bir hiyerarşiye göre sıralamıştır.

Maslow’a göre alt basamaklarda yer alan ihtiyaçlar diğerlerinden daha temel ve yaşamsaldır.

Bu ihtiyaçlar belirli düzeyde giderilmezse insanlar daha ust basamaklarda bulunan ihtiyaçları karşılamak için güdülenmezler.

Bu ihtiyaçlar sırasıyla şoyledir:

Maslow’a göre ihtiyaçlar hiyerarşisi

Fizyolojik İhtiyaçlar

İnsanın biyolojik yaşamını surdurmesi için gerekli olan yiyecek, su, uyku, cinsellik gibi ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlarını belli düzeyde gideremeyen insan bir sonraki basamağa gecemez

Güvenlik İhtiyaçı

Fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayan insan, sonrasında tehlikelerden korunma ihtiyaçı hisseder. Kendine fiziki, ekonomik, sosyal ve siyasal olarak güvenli bir ortam oluşturmaya calışır

Ait Olma ve Sevgi İhtiyaçı

Kendisine belli düzeyde güvenli bir ortam oluşturan insan diğer insanlarla bir arada yaşama, onları sevme ve onlar tarafından sevilme ihtiyaçı hisseder. Eş, Çocuk ve arkadaşlara sahip olmak ister

Takdir Edilme ve Saygınlık İhtiyaçı

Kişisel başarı ve sosyal onay kazanma ihtiyaçının one çıktığı aşamadır. Takdir edilme ve saygınlık ihtiyaçı karşılandıkca insanın kendine güveni artar. Kendini yeterli ve değerli hisseden insan kendini gercekleştirmeye hazır hale gelir

Anlama ve Bilme İhtiyaçı

İnsan çevresinde olup bitenleri anlamak ve bilmek ister. Araştırma ve merak güdüsu, anlama ve bilme ihtiyaçının temelini oluşturur. Felsefi ve bilimsel konulara ilgi bu ihtiyaçın bir göstergesidir.

Estetik İhtiyaçı

Temel ihtiyaçlarını karşılayan birey estetiğe önem vermeye başlar. Sanatı anlamak, doğa ve sanattaki guzellikten zevk almak, kendi yaratıcılığını kullanmak ister. Tiyatro, sergi vb. sanatsal faaliyetlere katılır

Kendini Gerçekleştirme

Birey yukarıdaki altı ihtiyaçı giderse bile hala yetenek, bilgi ve becerileriyle kendini tam olarak ortaya koyamadığını düşünuyorsa bir eksiklik hisseder. Bu eksikliğin giderilmeye calışıldığı aşama kendini gercekleştirme aşamasıdır. Bu aşama bireyin kendi potansiyelini gercekci olarak değerlendirmesi, tanıması ve acığa cıkarmasıyla ilgilidir. Maslow’a göre bu ihtiyaçı tam anlamıyla doyurmak çok zordur.

Maslow’a göre kendini gercekleştiren insan belirsizliğe karşı dayanıklıdır. Hem kendini hem de başkalarını olduğu gibi kabul eder. Ulus, ırk, aile gibi sınırlamalara bağlı kalmadan tum insanlara saygı duyar, onlardan bir şeyler öğrenmeye calışır. Kendi sorunlarından çok butun insanlıkla ilgili sorunlara yonelir. Örneğin bilim insanları kendini gercekleştiren kişiler olaran görulebilir.