Duyguların Davranışlara Etkisi Nedir?
Duygular davranışı başlatan, sürdüren ve yönlendiren süreçlerdir. Her biri bir diğerini etkilediğinden düşünce, duygu ve davranışlarımız bir bütün hâlindedir.
Duygular da güdüler gibi insan davranışının oluşumuna öncülük ederler. Güdülerin genel olarak hangi davranışla sonuçlanacağını tahmin etmek mümkünken, duyguların hangi davranışlara yol açacağını kestirmek ise güçtür.
Örneğin arkadaşına öfkelenen biri yaşadığı duyguyu çevresine karşı saldırganca davranışlar sergileyerek ortaya koyarken, bir diğer kişi aynı duygu karşısında içine kapanıp saatlerce ağlayabilir.
Sonuç olarak davranışları harekete geçiren duygular, bireyi, duruma özgü ve bireyden bireye farklılık gösteren davranışlara yönlendirmektedir.
Bireylerin yaşadıkları duygular kendi davranışlarını harekete geçirebildiği gibi diğer insanların da davranışlarını harekete geçirebilmektedir.
Örneğin, neşeli ve mutlu bir şekilde derse giren bir öğretmenin bu duygu durumu sınıftaki diğer öğrencileri de etkileyecektir.
Duygular, belli bir işin gerçekleşmesi aşamasında bireyin performansını da etkilemektedir. Olumlu duyguların genel olarak bireyin performansına yapıcı etkisi vardır.
Bu tür duyguların çok fazla etkisinde olduğumuzda, gerçeği olduğundan bir parça farklı algılıyor olsak da düşünsel ve fiziksel olarak gücümüz, enerjimiz yerinde olduğu için durumu hâlâ net olarak değerlendirebiliriz ve çözüm olasılıklarını üretebilecek hâlde oluruz.
Oysa olumsuz duygular bizi düşünsel ve fiziksel olarak da olumsuz etkiler.
Olumlu duygu içerisindeyken bedenimiz dik, yürüyüşümüz daha kendine güvenli, sesimiz canlı iken; olumsuz duygu içerisinde isek bakışlarımız donuklaşır, ses tonumuz bezginleşir, omuzlarımız çöker.
Daha kolay yorulur, kendimizi daha güçsüz hissederiz. Enerjimiz daha azdır. Olumsuz duyguları hissettiğimizde aklımızdan olumsuz düşünceler geçer.
Bunlar bizi engelleyen, moralimizi daha da bozup olayları serinkanlılıkla değerlendirme ve çözüm bulma yollarımızı tıkayan düşüncelerdir. Bu düşünceler olumsuz davranışlar sergilememize neden olur.
Örneğin, gün içinde yaşadığımız herhangi bir olayı düşünelim. Bu olaya yüklediğimiz anlam bizi belli bir duygusal duruma sokar ve biz o duygu durumu ile paralel davranışlar sergileriz.
DURUM Sınavdayım
DÜŞÜNCE Hata yapmamalıyım eğer düşük not alırsam bu sonum olur ve asla düzeltemem
DUYGU Kaygı, sıkıntı, umutsuzluk,
DAVRANIŞ Soruları doğru düzgün okumadan cevaplamaya çalışmak
Olumsuzluklara odaklanmak yerine durumun farklı yönlerini aklımıza getirerek yukarıdaki durumu farklı duygu ve davranışa dönüştürebiliriz.
“Şu anda kaygılıyım, bu yüzden böyle düşünüyorum. Hata yapmam hiçbir şey yapamayacağım anlamına gelmez” diye düşündüğümüzde hissedeceğimiz duygu rahatlama olacak hâliyle davranışımız da soruları daha dikkatli okuyup cevaplamaya çalışmak şeklinde değişecektir.
Duygu, Düşünce ve Davranış Piramidi
Duyguların hangi davranışlara yol açacağını kestirmek güçtür. Örneğin arkadaşına öfkelenen birisi içine kapanıp saatlerce ağlayabileceği gibi, çevresine karşı saldırganca davranışlar da sergileyebilir. Bu davranışlar yani saldırganlık kendisi bir duygu olmayıp çeşitli duyguların yol açtığı bir davranıştır.
Düşmanlık, engellenme, öfke, taklit, korku, yüksek testosteron ve pekiştirme gibi farklı sebep ve kaynaklı olabilen saldırganlık karşısındakine zarar vermeyi, onu durdurmayı ya da kendini korumayı hedefleyen fiziksel, sözel veya sembolik her türlü davranıştır.
