Duyum Eşiği Nedir?

Organizmanın duyu organlarının, uyarıcıyı fark etmeye başladığı noktadır. Eşik bir uyarıcının farkına ne zaman vardığımızı belirler. Alt eşik, üst eşik ve farklılaşma eşiği olmak üzere üçe ayrılır:

Alt Duyum Eşiği

Duyu organlarının bir uyarıcıyı fark etmeye başladığı en düşük (alt) noktadır.

Üst Duyum Eşiği

Duyu organlarının bir uyarıcıyı fark etmeye başladığı en yüksek (üst) noktadır. Örneğin, insan gözü 380 (alt eşik) ile 760 (üst eşik) milimikron arası ışınları görür. Bu nedenle kızıl ötesi ve mor ötesi ışınları göremeyiz. Kulağımız da ise bu sınırlar 20—20.000 frekans arasıdır.

Örneğin, deprem oluşumuna yol açan fay hatlarının kırılması ile ortaya çıkan sesi insanlar duyamazken, hayvanların bu sesi duydukları o bölgeyi terk etmelerinden anlaşılmaktadır.

Duyum eşikleri insandan insana değişebileceği gibi, hayvanlar arasında da çeşitlilik gösterir. Bir kurbağa sinek vızıltısını çok rahat duyabilirken, yanında patlayan silah sesini duyumsayamaz.

Farklılaşma Eşiği

Uyarıcının şiddetinde oluşan değişikliğin denek tarafından fark edilebilmesi için gerekli olan en az miktara denir. Örneğin, 15 ve 16, 15 ve 17, 15 ve 18 gramlık ağırlıklar bir deneğin ellerine verilse ve hangi elindekinin daha ağır olduğu sorulsa, denek bu ağırlıkları doğru bir şekilde birbirinden ayıramaz.

Deneğin iki ağırlık arasındaki farkı duyumsayabilmesi için ikinci ağırlığın en az 20 grama çıkarılması gerekir. Bir kişide herhangi bir duyum oluşması için gerekli minumum fiziksel enerji şiddetine mutlak eşik denir.

Mutlak eşik değerleri şunlardır:

Tat: 500 lt bir suda 1 gram sofra tuzu

Koku: Üç odalı bir evde yayılan bir damla parfüm.

Dokunma: Bir sineğin kanadının 1 cm yükseklikten yanağınıza çarpması

İşitme: Oldukça sessiz bir ortamda 6 metre uzaklıktan bir kol saatinin sesi

Görme: Karanlıkta 50 km uzaklıktan bir mum ışığının alevi