Çocuklarımıza Oyuncak Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Oyunun çocuğun gelişimi üzerindeki etkileri ne kadar önemliyse aynı şekilde oyun materyalleri de çok önemlidir.
Oyuncaklar çocuğun seçme, değerlendirme duygusunu ve yaratıcılığını geliştirirken aynı zamanda kendi kendine karar verebilme ve belirli alanlarda beceriler kazanmasına da olanaklar hazırlamaktadır.
Bu durumda bizler oyuncakları, gelişim basamakları boyunca çocuğun hareketlerine düzen getiren zihinsel, bedensel ve psikososyal gelişimlerinde yardımcı olan hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren tüm oyun malzemeleridir şeklinde tanımlayabiliriz.
Çocuklar için büyük öneme sahip olan çeşitli boyutlar ve renklerdeki oyun malzemeleri, çocukların oynarken hem eğlenmesine, hem de renk, boyut, biçim, şekil gibi kavramları öğrenmelerine yardımcı olur. Çocuk, arkadaşlarıyla birlikte oynarken paylaşmayı, beklemeyi, iş birliği yapmayı da öğrenebilir. Buna ilaveten çocuklar ellerine geçen oyuncakları bozarak, kırarak, parçaları ayırıp birleştirerek hem meraklarını giderir tatmin olurlar hem de objelerin özelliklerini inceler ve keşfederler.
Okul öncesi dönemde çocukların oyuncaklara ve oyun materyallerine karşı olan bu ilgilerinin yanı sıra, artan bir yaratıcılık, yetişkine benzeme ve taklit çabası da vardır. Bu noktada anne babaya düşen en büyük görev, alıcı ve öğrenmeye hazır olan çocuğa uygun oyuncakların sunumudur. Anne baba bu dönemde, çocuğun gelişim özelliklerine uygun, ihtiyaç duyduğu ortamı ve materyalleri sağlamaktan sorumludur.
Bu dönemde anne babalar tarafından üzerinde önemle durulması gereken bir başka konu da çocukların gelişimlerine katkısı olmayan pahalı ve süslü oyuncakların yerine yaşlarına ve gelişim düzeylerine uygun, uyarıcı ve düşündürücü oyuncakların tercih edilmesidir. Yine bu dönemde yetişkinler çocuklarına gereğinden fazla oyuncak alarak, onların tüm gereksinimlerine cevap vereceklerine inanırlar. Önemli olan oyuncakların çokluğu değil nitelikli olmasıdır.
Çocuğumuza Oyuncak Seçimi
Seçilecek oyuncak çocuğun yaşına, gelişim düzeyine, becerisine ve yeteneklerine uygun olmalıdır.
Oyuncak, çocukta merak uyandırmalı, çevresini tanımasına yardımcı olmalıdır.
Oyuncaklar çok karmaşık olmayıp çocuğun tek başına kullanabileceği özellikte olmalıdır.
Oyuncak satın alırken cinsiyet ayrımı yapılmalıdır.
Oyuncaklar beceriyi artıracak özellikte olmalı, bu nedenle basitten karmaşığa doğru tercih edilmelidir.
Oyuncaklar dayanıklı olmalıdır.
Çok fazla oyuncak almak yerine, gerekli durumlarda eski oyuncakları tamamlayacak parçalar satın alınmalıdır.
Oyuncağın çok yönlü olmasına dikkat edilmelidir. Bu amaçla kasları çalıştıran, girişimciliği, hayal gücünü artıran, problem çözmeyi ve yaratıcılığı yönlendiren oyuncaklar tercih edilmelidir.
Çocuğun yaşına uygun olmayan oyuncaklar alınmamalıdır. Çok basit oyuncaklar çocuğun sıkılmasına, karmaşık oyuncaklar ise kendine güvenini yitirmesine neden olabilir.
Çocuğun ihtiyaçlarına cevap vermeyen, fazla gösterişli ve pahalı oyuncaklar alınmamalıdır. Bu tür oyuncaklar çocuğun yaratıcılığını kısıtlayabileceği gibi bozulduğunda da etkisini kaybeder.
Çocuğun kendi kendine oynayabileceği oyun malzemelerinin yanı sıra yaşıtlarıyla oynayabileceği oyuncaklarda sağlanmalıdır.
Oyuncakların Nitelikleri Nasıl Olmalıdır
Oyuncaklar sade, ayrıntıları az, iyi zımparalanmış, köşeleri yuvarlak ve küt olmalıdır. Dayanıklı sağlam olmalıdır.
Çok yönlü kullanılabilecek nitelikte olmalıdır.
Çocuğun yaş, gelişim düzeyi ve boyuna uygun büyüklerde ve kullanışlı olmalıdır.
Paylaşma duygusunu geliştirici olmalıdır.
Bakım, tutum, onarımı kolay ve temizlenebilir nitelikte olmalıdır.
Yapı ve işleyiş bakımından kolay anlaşılır nitelikte olmalıdır.
Çocuğun merak uyandıracak ve ilgisini çekecek nitelikte olmalıdır.
Çocuğun kullanacağı her oyuncak kas kuvvetiyle orantılı olmalı ve çocuğa zarar verecek nitelikte olmaması gerekir.
Oyuncakların büyüklükleri çocukları tatmin edecek ve kullanacağı büyüklükte olmalıdır. Göze hoş görünmeli yapısı ve biçimi zevkli olmalıdır.
Sökülüp takılabilir cinsten olmalı ve çocuk öğrenmek ve araştırmak istediğinde oyuncağı kırmak yerine sökebilmelidir.
Çocuğun sağlığına zarar vermeyecek boya ve verniklerle boyanmış olmalıdır.
Çocuğun özgürce oynamasının yanı sıra çocukta, gözlem, deney, keşfetme isteği uyandırmalı, sosyal ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunmalıdır.
Çocuğun sözlü ifade, okuma yazma ve matematik öncesi kavramları geliştirici nitelikte olmalıdır.