Ergenlik Dönemini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bu dönemde gençi etkileyen en önemli faktorler; kimlik oluşum sürecindeki rol karmaşası, yetişkinlerle yaşanan kuşak catışması ve akran grubu ile yaşanan sorunlardır.
Her gençin ulaşmak istediği ve kendine yakıştırdığı ideal bir benlik anlayışı vardır. Benlik arayışı içinde olan gençin ilgisi dış dunyadan ic dunyaya yonelir. “Ben kimim?, Ne istiyorum?, Beni ben yapan özelliklerim nelerdir?” gibi sorular soran genç, kendisini aşağı görmekle yuceltmek arasında gider gelir ve bir bocalama yaşar.
Erik Erikson (Erik Eriksın) bu dönemi gençin kendi kimliğini aradığı olağan bir bunalım dönemi olarak görur. Kimlik arayışı cabaları sonunda benlik saygısını oluşturan genç, kendini olduğundan aşağı ya da ustun görmeksizin kendinden memnun olur.
Erikson’a göre bu dönemde ergen, başarılı bir şekilde kimlik arayışını tamamlarsa kendine güvenen bir kişi olarak yaşamını surdurur ve başarılı olur. Başarılı bir kimlik oluşturamazsa gelecek planı, ilişkiler, inanc ve ideoloji konularındaki sorularına cevap bulamaz ve “rol karmaşası” yaşar.
Bu kriz cozulmezse rol karmaşası diğer dönemlerde de devam eder. Örneğin ne yapmak istediğine karar veremeyen, bir işten oburune gecip bocalayan yetişkinler henuz kimlik oluşumunu tamamlayamamış kişilerdir.
Rol Karmaşası Nedir?
Çocukluk döneminde ebeveynlerini ya da çevresindeki yetişkinleri model alan genç, artık anne babasının ve diğer yetişkinlerin düşünce ve davranışlarını değerlendirmeye ve eleştirmeye başlar. Bu durum, kuşak catışmasını ortaya cıkarır.
Ergenlik döneminde yetişkin kuşakla ergen arasında catışma olması doğaldır çünkü gençler yeni de ğerlere acıkken yetişkinler bu konuda daha tutucudur. Hızla gelişen teknolojinin etkisiyle yeni bilgilerle donanan genç ile alışılmıştan ayrılmak istemeyen yetişkinler zaman zaman catışabilirler.
Giyim kuşam, ekonomik konular, siyasal düşünce, ahlaki göruşler, arkadaş, meslek ve eş secimi, boş zaman değerlendirme şekli catışmanın en fazla yaşandığı konulardır. Birçok düşünure göre kuşak catışması zorunludur ve toplumların gelişmesi için gereklidir ancak bu catışmanın olumsuz ve sağlıksız boyutlara ulaşmaması gerekir.
Bunun için yetişkinlerle gençler arasında sağlıklı bir iletişim kurulmalıdır. Yetişkinlerin gençlerden gençlerin de yetişkinlerden öğreneceği çok şey vardır. Gençler yetişkinlerin bilgi ve deneyimlerinden, yetişkinler de gençlerin enerjilerinden faydalanmalıdır. Ergenlikte akran gruplarıyla yaşanan sorunların başında akran zorbalığı ve baskısı gelir.
Akran zorbalığı akranlar tarafından fiziksel, sözel ya da duygusal baskıya maruz kalma durumudur. Bir tur saldırganlıktır. Süreklilik özelliği göstermesi, kasıtlı olarak yapılması gibi özellikler taşır. Zorba; bile bile incitir, isim takar, rahatsız hissettirir, yalan soyleyerek soylenti cıkarır, sosyal medyada incitici paylaşımlar yapar, dışlar, kucumser, dalga gecer ve tehdit eder.
Akran baskısı, bireyin, içinde bulunduğu yaş grubunun etkisiyle bir şeyi yapmak için arkadaşları tarafından zorlanması veya cesaretlendirilmesidir. Akran baskısının temelinde “hayır diyememe” durumu vardır. Kişi akranlarının onayını almak için ya da akranları tarafından gruptan dışlanmamak için onların beklentisine uygun davranır.