Psikolojinin Alanları Nelerdir?

Psikoloji, kendi içinde bazı alanlara ayrılır.

Bu alanların her birinde davranış farklı bir biçimde incelenir. Bu dallar, aynı zamanda birer uzmanlık alanıdır.

Deneysel Psikoloji

Bireylerin duyusal uyaranlara nasıl tepki verdiklerini, dünyayı nasıl algıladıklarını, nasıl öğrenip hatırladıklarını, duygusal olarak nasıl davrandıklarını, başarma arzusu, açlık güdüsüyle nasıl eylemde bulunduklarını anlamak, açıklamak ve kontrol etmek için araştırma yapmak, deneysel psikolojinin alanına girer.

Bu tür çalışmalar, çoğu kez laboratuar ortamlarında yapılır. Deneysel psikologlar, hayvanlar üzerinde de çalışır. Bazen birey ve hayvan davranışlarını birbiriyle ilişkilendirme, bazen de değişik türlerin davranışlarını karşılaştırmak amacıyla hayvanları inceler. Deneysel psikologlar, kesin ölçüm ve kontrol yöntemleri geliştirme amacındadır.

Gelişim Psikolojisi

Döllenmeden ölüme kadar bireyin yaşa bağlı davranış değişikliklerini inceler. “Birey ne zaman konuşur? Algılama ne zaman başlar? Çocuğun düşünmesinde meydana gelen sistematik değişimler nelerdir?

Bireyin çevre ile ilişkisi hangi yaşta nasıl olur?” gibi konular gelişim psikolojisinin konularıdır. Gelişim psikolojisi en çok gelişme, değişme, birey, zaman, genetik ve çevresel etkiler üzerinde durmaktadır.

Gelişim psikologları, gelişimsel değişmeleri yalnızca açıklamakla kalmaz. Bu değişmenin altında yatan ve onu ortaya çıkaran süreci veya koşulları da açıklamaya çalışır.

Okul ve Eğitim Psikolojisi

Eğitim alanlarında etkin, kalıcı öğrenme ve öğretmeyi konu edinir. Okul ortamını ve eğitim sürecini en verimli duruma getirmeyi amaçlar.

Eğitim psikolojisi, öğrenme süreçlerinin psikolojik yönlerini araştırır. Eğitim psikologları, öğrenme ve öğretim dallarında uzmanlaşmıştır. İnceleme konuları arasında, televizyonun çocukların çalışma alışkanlıklarını ne derece etkilediği, eğitimde stres, öğretmen ve öğrenci ilişkileri, öğrenme engeli olan çocukların sorunları gibi konular vardır.

Okulda öğrencilere testler, mülakatlar uygulayarak öğrencilerin okulla ilgili sorunlarını anlamaya çalışır ve çözümler üretir.

Okul psikolojisi, eğitim psikolojisinden biraz farklıdır. Okul psikologları daha çok ilk ve ortaöğretimde çalışır. Bunlar, eğitimsel ve duygusal sorunlarını değerlendirmek amacıyla tek tek çocuklarla ilgilenirler.

Zekâ, başarı ve kişilik testleri uygulamak ve bunları yorumlamak da işlerinin bir parçasıdır. Öğretmenlere ve ana-babalara danışarak çocuğa hem sınıfta hem de evde yardımcı olmanın yollarını araştırmakta, öğretmenlere, sınıfla ilgili sorunlarla başa çıkmaları için öneriler sunmaktadırlar.

Klinik Psikolojisi

Bir kurumda bakılmayı gerektiren duygusal, davranışsal bozuklukları olan, toplumla uyumları kopmuş insanların davranışlarını inceler. Teşhis eder ve bilimsel olarak tedavisini yapar. Klinik psikologlar, çok çeşitli alanlarda görev yapmaktadır.

Klinik psikologlar;

insan davranışlarını araştırma, elde edilen bu bilgileri pratikle bütünleştirme,

Gözledikleri, inceledikleri kişilerle ilgili kararlarını verebilmek için değişik yöntemlerle bilgiler toplama,

Psikolojik açıdan sorunları, sıkıntıları olan, stresli kişi ya da gruplara yardım etme, gerektiğinde koruyucu ruh sağlığı çalışmaları içine girme,

Fobiler, kişilik, şizofreni, mutsuzluk, huzursuzluk, engelleme, duygusal gerginlik, zihinsel ve davranışsal sorunlar, ergenlik döneminin belirtileri, yetişkinlik ve yaşlılık dönemleri ve depresyon sorunlarını tedavi etme gibi konularla ilgilenirler.

Klinik psikologların çalıştığı yerler;

Üniversiteler, araştırma merkezleri,

Klinikler, hastaneler, dispanserler,

Ana-çocuk sağlığı merkezleri,

Askeriye,

Cezaevleri,

Rehberlik merkezleri,

Okullardır.

Kişilik Psikolojisi

Kişilik psikologları, bireyler arası farklılıkları inceler. Klinik psikologları, normal dışı bireylerin tedavisi ile ilgilenirken kişilik psikologları, normal bireylerin davranışlarındaki değişimleri inceler. Bireyler her olaya değişik tepkide bulunur. Kişilik psikologları, bireyleri ve bireysel ayrılıkları anlamaya çalışır.

Sosyal Psikoloji

Sosyal psikoloji, olayları, bireyin toplum içindeki davranışını konu edinir. Toplum ile birey arasındaki karşılıklı ilişki ve etkinin bilimsel olarak araştırılmasını inceler.

Sosyal psikologlar itaat, uyma, propaganda, ön yargı, saldırganlık, şiddet ve sevgi, yardımlaşma, iş birliği, rekabet, kişiler arası iletişim gibi konuları inceler.

Endüstri Psikolojisi ve Mühendislik Psikolojisi

Belirli bir işe en uygun kişi ya da kişileri seçmek, işle ilgili eğitim programları hazırlamak ve yönetimin çalışanların moral ve iyiliğine yönelik kararlarına katılmak gibi sorunlarla uğraşır. Endüstri psikologlarının bir diğer adı da örgütsel psikologdur. Bu psikologlar, belirli endüstri işletmelerinde danışman olarak çalışır.

Adli Psikoloji

Adli psikologlar hukuki, adli ve ıslaha yönelik alanlarda çalışmaktadır. Mahkûmlarla ve aileleriyle çalışmak, bir suçlunun cezai ehliyeti olup olmadığına karar verilmesine yardımcı olmak, hâkimlerin suçlu hakkında en doğru kararı vermelerine yardımcı olmak için psikolojik raporlar hazırlamak ve suçlu çocukların rehabilitasyonu ile ilgili çalışmaları yürütmek bunların görevleri arasındadır.

Psikometri

Psikometri, psikolojinin diğer alanlarına hizmet verir. Psikometrik psikoloji, davranışların ölçülmesi ve değerlendirilmesi, istatistik yöntemlerin psikolojiye uygulanması, davranışın açıklanması ve yorumlanmasında yararlanılabilecek matematiksel modellerin geliştirilmesi ile ilgili bir bilim dalıdır.