Psikolojide Engellenme ve Çatışma Türleri
Belirli bir hedefe yönelen ihtiyaç, güdü ve davranışın amaca ulaşmasının önlenmesine engellenme denir. Engellenmeler de bireyde stres oluşturur.
Söz konusu engel bedensel (basketbolcu olmak istiyorsunuz ama boyunuz kısa), psikolojik (müziği çok seviyorsunuz ama müzik yeteneğiniz yok) çevresel (pikniğe gitmeyi düşündüğünüz gün yağmur yağması) veya toplumsal (okumak isteyen bir kız çocuğunun babası tarafından okula gönderilmemesi) olabilir.
Engellenme bireyde hayal kırıklığı, öfke, kaygı, yılgınlık ve üzüntülere neden olur. Kişinin iç yaşamı gergin bir hâl alır. Hayal kırıklığı, bir insanın beklentisinin gerçekleşmemesi durumunda yaşadığı olumsuz duygudur.
Stresin nedenlerinden bir diğeri de, bazen kişinin iki şeyden birini seçmek ya da istemediği bir şeyi yapmak zorunda kalmasıdır. Bireyin iki farklı istek, duygu, düşünce ve olasılık karşısında kaldığında bunlardan birini seçememesi durumuna çatışma denir.
Bu da kişinin huzursuzlaşmasına, saldırganlaşmasına sebep olur. Çatışma; güdünün, arzu ve isteğin türüne, şiddetine, içinde bulunulan duruma göre değişiklikler göstermektedir.
Engellenen birey hayal kırıklığı yaşayabilmektedir.
Yaklaşma- yaklaşma çatışması (hem bu hem o)
İstenilen iki ya da daha fazla şeyden birini seçmekte yaşanan zorluğa denir. Aynı anda istediği bölüm ile şehir arasında tercih yapmak zorunda kalan bir üniversite öğrencisinin durumu gibi
Yaklaşma- kaçınma çatışması (hem isterim hem istemem)
Bireyin aynı anda istediği, hem de kaçındığı bir durumla karşılaştığında yaşadığı çatışma türüdür. Sivilcelerinden kurtulmak isteyen bir gencin ilaç kullanmak istememesi gibi
Kaçınma-kaçınma çatışması (ne bu ne o)
Bireyin istemediği iki durumdan birini seçmek zorunda kaldığında yaşadığı çatışma türüdür. Uzak bir şehirdeki iş toplantısına geç kalmak istemeyen birinin uçaktan korktuğundan binmek istememesi gibi Çatışma ve engellenme yaşantılarının ortaya çıkardığı stres sonunda insan, korku, saldırganlık ve kızgınlık tepkileri gösterebileceği gibi hiçbir şeye aldırmama ve içine kapanma biçiminde de tepki gösterebilir.
