Farkına Varmadan Öğrenme (Örtük-Gizil Öğrenme)
Bilinçli bir çaba harcamaksızın istem dışı gerçekleşen öğrenmedir.
Kimi durumlarda nasıl öğrendiğimizi hiç hatırlamasak bile kendimizi bir şeyleri öğrenmiş olarak buluruz. Oyuncaklarıyla oynayan bir çocuğun o esnada çalan bir müziğin sözlerini öğrenmesi gibi.
Niyet veya kasıt etmeden gerçekleşen öğrenmeler ancak bize bir soru sorulduğunda bu bilgileri zihnimizden geçirip bilinçli hâle getiririz. Örtük öğrenmenin önemini ortaya koyan E.C. Tolman (1886-1959) organizmaya pekiştireç vermeden ve dikkati başka şeye odaklı iken bile bir şeyler öğretilebileceğini keşfetmiştir.
Tolman’ın araştırmaları koşullanmalardan farklı başka öğrenme biçimlerinin de olabileceği ve bunların gizil olarak edinilip gerektiğinde kullanılabileceğini göstermesi bakımından önemlidir.
Tolman labirent düzenekleri kullanarak farelerle çalışmış ve farelerin pekiştirilmesine gerek olmaksızın bazı davranışları kazanmış olduğunu fark etmiştir.
Tokken labirentte gelişigüzel dolaşmasına izin verilen farelerin, labirentte daha önce dolaşmamış farelere göre (daha sonra her iki grup fare aç bırakılarak labirente konulduğunda) daha kısa sürede yiyeceğe ulaştıkları görülmüştür.