Proteinler ve Proteinlerin Görevleri

Büyüme ve gelişme için gerekli besin maddelerinin başında gelir.

Vücudun en küçük parçası olan hücrenin yapı taşıdır. Proteinlerin en küçük parçası aminoasitlerdir. Çeşitli aminoasitlerin birleşmesinden oluşan bileşikler proteinlerdir.

Aminoasitlerin bileşiminde C, O, H, N bulunur. Bu elementler ilave olarak 3 aminoasit daha vardır. Bu aminoasitler yapı ve özellik olarak birbirinden farklıdır.

Aminoasitler iki bölüme ayrılır. Bir kısmı vücut tarafından yapılır, bir kısmı yapılmaz. Vücut tarafından yapılmayan aminoasitlerin besin maddeleri ile dışarıdan alınması zorunludur.

Vücut tarafından yapılan aminoasitlere “gerekli olmayan”, vücut tarafından yapılmayan aminoasitlere ise “gerekli olan” aminoasitler denir.

Vücut için önemli olan dokuların enzim, hormon ve hemoglobin yapabilmeleri için 22 çeşit aminoasidin hepsinin yeterli miktarda alınması gerekir. Bu aminoasitlerin bir veya birkaç tanesinin yeteri kadar alınamaması büyüme ve gelişmede olumsuz etkiler yapar.

Proteinlerin görevleri: 

  • Büyüme ve gelişmeyi sağlar; bebeğin anne karnında tek bir hücreden canlı bir varlık haline gelmesi, annenin aldığı proteinlerle sağlanır.
  • Vücuttaki doku ve hücrelerin onarımını sağlar; vücudun canlılığını sürdürebilmesi için hücreler devamlı çalışmak zorundadır.
  • Kan yapımını sağlar; kana kırmızı rengini veren hemoglobinin bir kısmı proteindir.
  • Vücudun mikrop ve hastalıklara karşı korunmasını sağlar; vücuda giren mikroplarla meydana gelen mücadele sonunda ortaya çıkan koruyucu maddeler proteinlerden meydana gelmiştir.
  • Hücre içi ve dışı sıvıların osmatik (geçişme) dengede tutulmasını sağlar.
  • Vücudun enerji ihtiyacını sağlar; 1gr protein yandığında 4 kalori verir.
  • Vücut için gerekli olan hormonların yapımını sağlar.
Protein yönünden zengin yiyecekler

Protein yönünden zengin yiyecekler

Protein bütün bitkisel ve hayvansal yiyeceklerde bulunur. Ancak besinler kapsadıkları protein miktarı ve kalitesi bakımından farklılık gösterirler. Proteince en zengin yiyecekler; et, süt mamulleri, kuru baklagiller, tahıllar, balık vb. dir. Protein taze sebze ve meyvede çok az bulunur.

Günlük protein ihtiyacı: Protein ihtiyacının 1/3’ ü hayvansal yiyeceklerden, 2/3’ü bitkisel yiyeceklerden karşılanmalıdır. Protein ihtiyacı tek taraflı beslenme ile karşılanmaz. Büyüme ve gelişim için hem hayvansal hem de bitkisel proteinlerden orantılı olarak alınmalıdır.

Yetişkin insanlarda günde kg başına 1gr proteine ihtiyaç vardır. Gebelik ve emziklilikte protein ihtiyacı artar. Günlük ihtiyaca ek olarak gebelerde 10- 15 gr, emziklilerde 15–20 gr protein alınmalıdır.

Protein ihtiyacını artıran diğer durumlar: Ateşli hastalıklar, kansızlık, yanıklar, ameliyatlar, uzun süren ishaller ve tiroid bezinin aşırı çalışması protein ihtiyacını artırır. Ayrıca bağırsaktaki asalaklar da daha fazla protein alınmasını gerektirir.

Protein yetersizliği: En önemli protein yetersizliği arazları şunlardır.

Kuvaşiorkor ( Kwashiorker ): Az gelişmiş ülkelerde ve bilhassa çocuklarda görülür. Hayvansal protein eksikliğinden meydana gelir.

Marasmus: Protein – enerji yetersizliğinden meydana gelen ve genellikle bebeklerde görülen bir hastalıktır. Protein yetersizliğinde açlık ödemleri meydana gelir ve hücreler su toplar.

Pellegra hastalığı: Aşırı protein yetersizliğinden meydana gelen bu hastalıkta sinir ve sindirim sisteminde düzensizlikler ve bozukluklar, ciltte yaralar görülür. Bu yaralar genellikle simetriktir.

Beslenme yetersizliğinin sebep olduğu rahatsızlıklardan biri de karaciğerdir. Karaciğerde büyüme meydana gelir.

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir