Öfke Nedir? Öfkenin Nedenleri ve Öfkenin Biçimleri Nelerdir?

Öfke; duygu, his, düşünce ve davranışlarla ilişkilendirilen, zihinsel ve psikolojik durumdur. Son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur.

Öfkenin sözlük anlamı ise engellenme, incinme veya bize gözdağı verilmesi karşısında gösterilen saldırganlık tepkisi, kızgınlık, hışım veya hiddettir. Öfke Kontrolden çıkıp yıkıcı hâle dönüşürse okul ve iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar.

Kişisel ve sosyal problemlerin (çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet gibi) temelinde öfke vardır. Öfke hem dışsal hem de içsel olaylarla ortaya çıkar.

Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, öğretmeniniz ya da belli bir insana öfkelenebileceğiniz gibi; trafik sıkışıklığı, iptal edilen randevu vb. olaylara da öfkelenebilirsiniz.

Öfkelenmenizden kendi kişisel kuruntularınız sorumlu olabileceği gibi daha önceden başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş bazı olayların anıları da sorumlu olabilir.

Öfkeli kişi

Öfke Nedenleri

Öfke duygusunun ortaya çıkmasına neden olan etkenler şunlardır:

Engellenme: Öfkeye neden olan etkenlerin başında gelir. Engellenme, amaca yönelik faaliyete müdahale edilmesidir. Gerekli ya da sürmekte olan bir faaliyetin engellenerek kişilerin sınırlandırılması veya yapmak istemediklerini yapmalarının istenmesi öfkeye neden olur.

Hayal kırıklıkları

Sosyal hırsların önüne geçilmesi

Kişisel kuralların yıkılması

Kişinin öz saygısının başka insanlar veya kuruluşlar tarafından tehdit altında kalması (iğneleyici sözler, büyüklük taslanması, başkalarınca hor görülmek)

Çevresel olaylar

Öfkenin Biçimleri

Öfke biçimleri şunlardır:

Durumluk öfke: Öfke konusu olaya bağımlıdır. Kas gerilimi ve otonom sinir sisteminin uyarılmışlık durumu tarafından eşlik edilen, hafiften şiddetliye doğru değişen duygudur.

Özel durumlar karşısında ortaya çıkar. Öfkeli olduğunu kabul etmek kontrolü kolaylaştırır. Öfkenin kontrol edilmemesi sonrasında utanma duygusu oluşabilir.

Sürekli öfke: Öfkenin şiddeti, algılanan haksızlık ile engellenmenin şiddetine bağlı olarak değişir. Anti sosyal kişilik görülür. İncinmeden çok, incitmeyi tercih edebilir. Sürekli öfkeli kişiye durumu fark ettirmek onu daha da öfkelendirir. Öfkesini kabul ettirmek bir hayli güçtür.

Öfkeye eşlik eden durumlar; öfke duygusunun eşlik ettiği tepkiler genellikle sinir sisteminin içsel ve dışsal istekler, davranışlar ve baskılar karşısında verdiği bir stres tepkisi olarak değerlendirilir.

Bütün bu tepkiler, insanın psikolojik ve biyolojik güvenliğini sağlamasına ve yaşamını devam ettirmesine yardım eder. Duygular, insan doğasında genetik olarak bulunur.

Duyguların insan genetiğinde bulunmayan ve sonradan kazanılan yönü ise bu duyguların nasıl yaşanacağıdır. Diğer bir ifadeyle insan duygularını nasıl yaşayacağını sonradan öğrenir.

Öfke duygusu taşıyan insan

Öfke duygusu da yaşanılarak öğrenilir. Öfke, uzun süre saldırganlık kavramının bir boyutu olarak da görülür. Öfke duygusu; kıskançlık, üzüntü, merak, yalnızlık, itilmişlik, kaygı, hayal kırıklığı, haksızlık, anlaşılmamak ve sıkıntı gibi duygulardır.