Kişiliğin Ölçülmesinde Kullanılan Yöntem ve Testler

Kişilik özelliklerinin ortaya çıkartılmasıyla ilgili çeşitli kişilik testleri yapılmaktadır.

Bu testler, bireyin kişilik özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılır. Kişilik, karmaşık bir olgu olduğundan bugüne kadar tam anlamıyla ölçülebilen herhangi bir araç bu güne kadar geliştirilememiştir.

Kişilik Testleri

Kişilik testleri kişilerde, hangi kişilik özelliklerinin farklılık gösterdiğini belirlemek amacıyla kullanılır. Kişilik testleri hazırlanırken hangi özelliklerin araştırılacağı belirlenir. Hazırlanan testler çok sayıda insana uygulanarak test normları oluşturulur.

Tekrar araştırmalar yapılarak test normlarının geçerliliği ve güvenirliliği tespit edilir. Bu araştırmalar sonucu istenen özellikler ölçülebilen araçlarla test şekline getirilir.

Kişilik Testlerinin Çeşitleri

Kişilik testleri şunlardır:

Görüşme: Kişiliğin değerlendirilmesinde kullanılan yöntemdir. Bu yöntem genellikle iki ayrı ortamda kullanılır. Bunlardan birisi, bir kimsenin bir işe uygunluğunu tayin etmek amacıyla yapılan iş görüşmesidir.

İkincisi ise görüşmecinin, bir kimseyi yaşantıları hakkında konuşturarak o kimsenin duygu ve tutumlarının açığa çıkmasını sağlamaya çalıştığı danışma görüşmesidir.

Görüşmenin amacına ulaşabilmesi için görüşmecinin uzman, aynı zamanda önceden hazırlıklı olması gerekir. Görüşmeci, nasıl bir yol izleyeceği ve hangi soruları soracağını önceden belirlemelidir.

Derecelendirme ölçekleri: Gözlem ya da görüşme sonucu elde edilen izlenimler derecelendirme yolu ile kaydedilir. Bu test, bireyde hangi özelliğin hangi oranda bulunduğunu belirlemeyi amaçlar.

Bir insanın kendine güveninin çok iyi, iyi, orta, kötü gibi dereceleri belirlenir. Yanlış ve olumsuz sonuçlar almamak için bu testi uzman kişilerin yapması gerekir.

Yazılı testler: Temelde, bireyin belli durumlardaki tepkilerini ve hislerini bildirdiği anket şeklidir. Bu testte kişiliği değerlendirecek olan bireylere çeşitli sorular sorulur. Cevaplar, puanlanarak değerlendirilir.

Testler kişiliğin bir özelliğini ölçmek için hazırlanabildiği gibi birçok özelliği ölçmek için de hazırlanır. Minesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) ve Kaliforniya Psikolojik Envanteri (CPI) günümüzde kullanılan yazılı testlerdir.

Projektif testler: Projeksiyon dışa yansıtma anlamındadır. Fertlerin kabul edilmeyen ve istenmeyen fikir, duygu, düşünce ve içgüdülerinin, kendilerinin farkında olmadan bilinç dışı mekanizmalarla ortaya çıkarılmasıdır.

Projektif test tekniği, insanın içinden geçeni, çevresinde bulunan dış dünyaya yansıtarak açığa çıkarmak için kullanılır. Bu test uyarıcının çeşidine, testin işlev ve değerlendirme biçimine göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Başlıcaları, Rorschach (Rorşah) ve TAT (öykü tamamlama) testleridir.

Rorschach testi: Çok sayıda ve çeşitli kişilik özelliklerine sahip insanlara uygulanarak standart normal değerleri tespit edilir. Karışık mürekkep lekeleriyle yapılmış 10 kart deneklere gösterilir.

Kartlardaki mürekkep lekelerinin bazıları renkli, bazıları siyahtır. Deneğe belli bir sürede bütün kartlara tek tek bakması ve bunu yorumlaması söylenir. Bu yolla bireyin kendi düşüncelerini yansıtacağı kabul edilir.

Roschach testi

Roschach testi

TAT (Tematik Algı Testi): Ferdin diğer insanlarla olan ilişkileri, çevrelerine karşı takındıkları tavrı araştırmakta ve daha çok kişiliğin sosyal yönünü açığa çıkarmaya çalışmaktadır. Deneklere, 20 resim gösterilir.

Bireye bu resimle ilgili hikâye anlatması istenir. Deneğin bu yolla kendi kişilik özelliklerini anlatacağı hikâyeye yansıtacağı kabul edilir.

TAT (Tematik algı testi)

TAT (Tematik algı testi)

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir