Kaygı (Anksiyete) Nedir? Kaygı Sebepleri ve Kaygı Türleri Nelerdir?

Kaygı; kişinin davranışlarını ve sosyal hayatını kısıtlayan stres, gerilim ve huzursuzluk hâlidir.

Kaygı, insanlığın başlangıcından beri var olan bir tepkidir. İnsan varlığının ve yaşamının tehlikeye düştüğü durumda ortaya çıkar. Kaygının temelinde, olumsuz yaşantılardan kaynaklanan abartılı düşünceler ve değerlendirmeler vardır.

Kişinin tehlikelere karşı koruyucu önlem alması ve olumsuz durumlardan kendini koruması için belli düzeyde kaygıyı yaşaması, olağan bir durumdur.

Kaygının Sebepleri

Kaygı, bastırılmış öfkeden kaynaklanır. Kaygı ve panik şikâyetleri olan neredeyse hemen her kişi, hayatlarındaki bazı problemlerle ilgili dışa vurulmamış olumsuz duyguları barındırır. Bu duyguları bilinç dışına ittikleri için bunların tam olarak farkında olmayabilirler.

Duygularını inkâr etmeye ve bunlarla ilgili çatışmalara girmekten kaçınmaya devam ettikleri müddetçe kendilerini kaygılı ve rahatsız hissetmeye devam ederler. Ne zaman ki problemleriyle yüzleşirler, o zaman kaygıları azalır ve sonunda ortadan kalkar.

Kaygı duyan kişilerin genelde inkâr ettiği iki tür duygu vardır. Bunlar öfke, dışa vurulmamış istek ve arzulardır. Bu duyguların bastırılmasının ve inkâr edilmesinin bir sebebi de başkalarını incitmek ve üzmek istememek olabilir. Kişi, kaygısının asıl sebebi ile karşılaştığında bunun kendisinde yarattığı kızgınlık ve hüsran duygularını inkâr etmeyi seçer.

Bu duygular kaygıya dönüşürler ve asıl sebep ile yüz yüze gelinceye kadar, kaygı kimliğinde varlıklarını sürdürmeye devam eder.

Sağlık durumları ile ilgili yanlış giden bir şeylerin olduğuna inanmak, kaygı problemi olan hastalarda en çok görülen belirtilerden biridir. Öncelikli olarak fiziksel bir rahatsızlık üzerinde durulmasının bir diğer sebebi de kaygının birçok semptomunun (bulgusunun) fiziksel olmasıdır.

Bunun yanında bazı tıbbi problemler de kaygı semptomlarına sebep olabilir. Uyarıcı ve yatıştırıcı madde kullanımı, bu maddelerin kullanılmasına ani bir şekilde son verilmesi, tiroit bezindeki bazı anormallikler, düşük kan şekeri seviyesi, adrenalin bezindeki bir tümör ve kardiyak hastalıklar bu problemlerden başlıcalarıdır.

Huzursuz ve kaygılı insan

Kaygı Türleri

İki tip kaygı vardır.

Durumluk kaygı: Durumluk kaygıda insan içinde bulunduğu durumu tehdit olarak algılar. Bu durumda bilinç açık, haberdar ve uyanıktır. Sempatik sinir sisteminde değişimler görülür.

Sürekli kaygı: Sürekli kaygıda ise durağanlık ve süreklilik vardır. Kişilik yapısına göre değişir, kişiliğiniz yatkınsa sürekli kaygılısınızdır. Durumluk kaygı düzeyinin uzaması da sürekli kaygıyı artırır.

Kaygı Belirtileri

İnsanlarda kaygı şu belirtilerle görülür:

Endişelerinin aşırı ve yersiz olduğunu her zaman kabul etmezler.

Kişi yoğun endişesini durduramadığı için dikkatini olağan işlere odaklamada güçlük çeker, dalgınlaşır.

Huzursuzdurlar, çabuk heyecanlanırlar ve sabırsızdırlar.

Yüz ve beden gergindir, eller genellikle titrer.

Kas gerginliğine bağlı seğirmeler, titreme, ağrı ve sızılar olabilir.

Baş, sırt, omuz ağrıları ve sertliği sıktır. Kas gerilimi, özellikle alın kaslarında çok yoğundur.

Uyku sorunları, kâbus ve karabasanlar yaşanır.

Kolay yorulma, ağız kuruluğu, aşırı geğirme, soluk alma ve yutma güçlüğü, çarpıntı, sık idrara çıkma, kulak çınlaması, baş dönmesi, uyuşmalar gibi belirtiler görülür.