Unutma Nedir? Unutmanın Nedenleri Nelerdir?

Unutma, önceden öğrenmiş olduğumuz bilgi, beceri ve nesneleri hatırlama ve tanıma gücünün geçici veya sürekli olarak yitirilmesi olayıdır.

Unutma belleğin her düzeyi için bilgi kaybıdır. Bilgiler kısa süreli bellekte kullanıldıktan sonra uzun süreli belleğe aktarılmazsa tamamen unutulur. Uzun süreli bellekte unutma değil hatırlamama söz konusudur.

Öğrendikten sonra zihnin uyarıcılara kapalı tutulması unutmayı azalttığından uykuda unutma

en azdır. Öğrenilenlerin sık sık pekiştirilmesi unutmayı azaltır. Unutmanın nasıl gerçekleştiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak, yapılan araştırmalar unutma üzerinde birçok faktörün etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Bu faktörler şunlardır:

Öğrenilenlerin uzun süre kullanılmaması: Bilgilerin uzun süre kullanılmaması unutmaya neden olur. Bilginin unutulmaması için sık sık tekrarlanması ve kullanılması gerekir. Bilgiler kullanılmadığında unutulur. (örneğin emekli olan bir hakemin zaman içinde oyun kurallarını unutması gibi).

Bastırma (bilinçaltına atma): Hatırlandıkça üzüntü, rahatsızlık veren anı, kişi ve bilgilerin bilinçaltına atılarak unutulmasıdır. Birey hatırlamak istemediği ve kendini rahatsız eden durumdan kurtulmuş olur (diş hekiminden korkan birinin, diş randevu saatini unutması gibi).

Ket vurma (bozucu etki): Her an yeni bilgiler öğreniyoruz. Öğrendiğimiz bu bilgiler, bir önceki bilgiye ya da önceden öğrendiğimiz bir bilgi, yeni öğrendiğimiz bir bilgiye etki etmekte, ondan etkilenmektedir. Ket vurma, önceden öğrenilen bilgilerin yeni öğrenilenleri; yeni öğrenilen bilgilerin de eski öğrenilenleri olumsuz etkilemesine denir. Bu da iki şekilde gerçekleşir:

  • İleriye ket vurma: Önceki öğrenilmiş olan bilgilerin sonradan öğrenilmiş olan bilgileri unutturmasıdır. (örneğin eski adresin, yeni adresi unutturması gibi).
  • Geriye ket vurma: Sonradan öğrenilmiş olan bilgilerin önceden öğrenilmiş olan bilgileri unutturmasıdır Eğer yeni öğrenilenler eski öğrenilenlere benziyorsa unutma daha azdır; zıtlık varsa daha çoktur (örneğin, yeni telefon numarasının eski telefon numarasını unutturması gibi).

Organik nedenler: Ani şok, yaşlılık, korku, heyecan, stres, ateşli hastalık, kafa travması, beyinde hücre kaybının olması gibi durumlar organizmada unutmaya neden olabilmektedir. Ayrıca beyindeki, belirli bölgelere kan akımındaki aksamalar, alkolizm ve fiziksel nedenler de etkin olabilir.

Unutmayı güçleştiren nedenler

  • Öğrenmenin yeterli olması,
  • Öğrenilen bilgilerin anlamlı olması, birey tarafından anlamlandırılmış olması,
  • Öğrenmeden sonra dinlenilmesi,
  • Öğrenmeden sonra tekrarlar yapılması ve bilgilerin kullanılması
  • Belleğin güçlendirilmesi, hatırlamayı kolaylaştırır, unutmayı güçleştirir.

Unutma ve Nedenleri

Hatırlama, geçmiş dönemlerde önceden bellenmiş olan o anda aktif olmayan bilgi ve becerilerin zihinde tekrar canlanarak bilinç düzeyine gelmesidir. Örneğin; ilkokuldaki sınıf öğretmenimizin adını hatırlamaya çalışmak gibi. Hatırlama ile çağrışım farklı kavramlardır.

Çağrışım, bir uyarıcı algılandığında onunla ilgili başka şeylerin hatırlanmasıdır. Benzerlik, ardışıklık, zıtlık, zamanda ve mekânda yakınlık, çağrışımı kolaylaştıran etkenlerdir.

Tanıma, daha önce öğrenilenlerin, yeniden karşılaşınca farkına varmadır. Tanıma, belleğin, hatırlamadan daha ilkel bir işlevidir ve hatırlamadan daha kolaydır. Örneğin; ilkokuldaki öğretmenimizi gördüğümüzde onu tanırız. Klasik (soru cevap) biçimindeki sınavlarda sorulara verilen cevaplar hatırlamadır. Hatırlama tanımadan daha zordur.

You may also like...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir