Psikolojinin Alt Dalları Nelerdir?
Psikolojinin Alt Dalları
Temel Bilim Alt Dalları
Deneysel Psikoloji
Deneysel psikolojideki araştırma konularının başında bilişsel süreçler gelir. Deneysel psikolog uyarıcıların nasıl duyumsandığını, algılandığını, öğrenilip hatırlandığını, bellek ve irdeleme gibi bilişsel süreçleri inceler, onları açıklamaya çalışır. Deneysel psikolojide hayvan davranışları bir diğer temel konudur. Burada deneysel psikolog daha çok dıştan, doğrudan gözlenen davranışlar üzerinde çalışır.
Bilişsel Psikoloji
Bilişsel psikoloji algılama, dikkat, dil, bellek, düşünme gibi zihinsel süreçleri inceleyen uzmanlık alanıdır. Zihinsel süreçleri doğrudan gözlemek mümkün değildir. Bilişsel psikolog zihinsel süreçlerin durumunu davranışlardan tahminler yaparak belirler. Bunu yapabilmek için de karmaşık deneysel teknikler kullanır, üst düzey istatistiksel tekniklere başvurur.
Gelişim Psikolojisi, Sosyal Psikoloji, Kişilik Psikolojisi
Gelişim psikolojisi, doğumdan ölüme kadar davranışların hangi etkenler tarafından biçimlendiğiyle ilgilenir. Gelişimin kavram öğrenmeye etkisi, yaşın derinlik algısına etkisi, gelişim psikolojisinde yapılabilecek araştırmalara örneklerdir.
Sosyal psikoloji, diğer insanlarla etkileşimin ve sosyal ortamın bireyin tutum, düşünce, duygu ve davranışlarına etkisiyle ilgilenir. İnsan sosyal bir canlıdır ve gelişimin büyük bir kısmı da sosyal psikolojik olaylarda, tutum ve davranışlarda meydana gelir. Bu nedenle, gelişim psikolojisi ve sosyal psikoloji çalışmaları arasında binişiklik vardır.
Kişilik Psikolojisi, Kişilik psikolojisi insan kişiliğini araştıran uzmanlık alanıdır. Bu alt dal kişiliğin gelişimi, kendilik algısı, bireysel farklılıklarla ilgilenir. Kişilik, gelişim süreci içinde şekillenir ve sosyal faktörlerden de etkilenir. Bunedenle kişilik psikolojisi hem gelişim psikolojisi hem de sosyal psikoloji ile binişiklik gösterir.
Uygulamalı Bilim Alt Dalları Nelerdir?
Klinik Psikoloji:
Bu uygulamalı alt dal, psikoloji biliminin temel bilim çalışmaları sonucu elde edilmiş olan bilgilerini, bilişsel, duygusal ve davranışsal bozukluklara uygular. Bu uygulamalar bozukluğu ölçme araçlarıyla değerlendirme, tanıya katkıda bulunma, psikolojik tedavi, tedavinin etkililiğini değerlendirme ve izlemi içerir.
Endüstri Psikolojisi (Örgütsel Psikoloji veya Örgütsel Davranış Psikolojisi)
Bu dalların uzmanları okul ortamındaki öğrenme ve öğretme süreç ve sorunları, bilişsel ve duygusal süreçler ve sorunlarla ilgilenir. Sorunu olan öğrencileri, gerektiğinde, rehberlik ve araştırma merkezlerine yönlendirir. Gerekirse öğrenci bu kurumlardan da sağlık kurumlarına yönlendirilir.
Diğer Alt Dallar
Adli psikoloji:
Bu alt dalın uzmanları sorgulama yöntemleri, suç tespiti, suç ve suçlu psikolojisi, tanıklığın değerlendirilmesi, insan ilişkilerini içeren adli yöntemler, ıslah merkezlerinde tedavi, evlat edinme, çocuk suçlular, uyuşturucu kullanımı, gruplar arası çatışma ve benzeri konulardaki yasal düzenlemelerde danışmanlık yapar.
Çevresel psikoloji:
Araştırma alanlarının başında stres yaratıcı öğelerin (gürültü, hava kirliliği, kalabalık, sıcak ve soğuk) ve çevre özelliklerinin(kat düzenleri, binaların büyüklüğü ve yerleşimi, doğaya yakınlık) etkileri gelir. Bu uzmanlık alanı çevre düzenlemelerinde(örneğin, ışıklandırma) ve teknik ortamların (örneğin fabrikalar) ergonomik açıdan düzenlenmesinde de rol oynar.
Din psikolojisi:
Din psikolojisi mistik yaşantı gibi öznel deneyim türlerini de bilimsel yöntemlerle inceler, betimler ve analiz eder. Dinî inancın insanların bilişsel süreçleri ve davranışlarıyla ilişkilerini bilimsel olarak araştırır.
Sağlık psikolojisi:
Hastalıkları önleme, sağlığı koruma, tedavi öncesi ve sonrası psikolojik durum gibi konuları inceler.
Spor psikolojisi:
Spor psikolojisinin çalışma alanlarının başında, sporcuların bilişsel özelliklerinin, yaptıkları spor dalına uygun olarak geliştirilmesi yer alır. Spor psikolojisinin diğer konuları arasında spor, toplum ve kültür etkileşimi bulunmaktadır.
Trafik psikolojisi:
Sürücülerin araç sürme eylemi sırasındaki algı, dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği, risk alma davranışı, tutumları ve duyguları trafik psikolojisinin çalışma alanlarındandır. Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan yaralanma ve ölümleri azaltabilmektir.
