Işıklandırma Deneyi Nasıl Yapılır?

1924 yılında Elton G. Mayo’nun (Eltın Meyo), ABD’de Western Elektrik Şirketinin Hawthorn tesislerinde binlerce işçi üzerinde yaptığı bu deneyin amacı fabrikadaki fiziki şartların iş verimliliğine etkisini tespit etmekti.

Deney için işçiler deney grubu ve kontrol grubu olarak ikiye ayrıldı.

Kontrol grubu değişmeyen ışık şartları altında, deney grubu ise daha iyi ışık şartları altında çalıştırıldı ancak beklenenden farklı bir sonuç ortaya çıktı.

Çalışanların kendi üzerlerinde deney yapıldığından haberdar olmaları sonucu etkilemişti.

Deneyin sonunda her iki grubun da iş veriminde bir artış gözlendi, bu duruma “Hawthorn Etkisi” dendi. 

Işıklandırma deneyinde ortaya çıkan bu beklenmeyen sonuç, araştırmacıları benzer birçok deney yapmaya yöneltmiştir. Dinlenme şartları, ücret değişikliği vb. konularda yapılan birçok araştırma sonucu da pek farklı çıkmamıştır.

Klasik görüşe göre insan fabrikadaki makinenin bir parçası gibidir. Verimi artırmak için işçilere daha fazla para vermek yeterlidir. Yeni görüşe göre ise insan makine değildir. Her insan birbirinden farklıdır. İnsanın duyguları, arzuları, beklentileri performansını etkiler.

“Hawthorn Elektrik Fabrikası Işıklandırma Deneyi” 

Hawthorne araştırmaları göstermiştir ki çalışma koşulları ne kadar kontrol altına alınırsa alınsın çalışanların bu kontrol dışında etkilendiği bir sosyal sistem vardır. İnsana insan olarak değer vermek, fiziksel çalışma koşulları kadar hatta para kadar önemlidir