Duyum ve Algı Arasındaki Farklar ve Psikolojide Uyarılmanın Davranışlara Etkisi Konu Anlatımı
Uyarılmanın Davranışlara Etkisi
Organizmanın, uyumlu durumunu değişen koşullara karşı koruma eğilimine dengeleme (homeostasis) denir.
Organizma, aşırı ya da yetersiz uyarılma sonucu ortaya cıkan dengesizlik durumunu otomatik olarak ortadan kaldırır ve bu şekilde varlığını surdurur. Örneğin organizma sıcak havalarda terleyerek, soğuk havalarda titreyerek, heyecan sırasında artan kalp atış hızını yavaşlatarak uyumlu durumunu korumaya calışır.
Aşırı uyarılma, dış ya da ic uyariçinın organizmayı normal şiddet ve sürenin uzerinde etkilemesidir. Uzun süreli aclık, şiddetli baş ağrısı, çok soğuk havalar, gurultu, hava kirliliği ve trafik aşırı uyarılmaya sebep olur.
Yetersiz uyarılma ise organizmanın normalin altında uyarılmasıdır. Bir fabrikada her gun aynı işi yapmak, bir denizaltında calışmak yetersiz uyarılmaya yol acar.
Aşırı ve yetersiz uyarılma uzun süre devam ederse organizmanın uyumlu durumu bir süre sonra bozulur. Organizmada yorgunluk, huzursuzluk ve gerilim artar. Örneğin soğuk havada titreyerek dengeyi sağlayan organizma, aşırı soğukta uzun süre kalırsa kan dolaşımını sağlayamaz ve organizmanın hayatı tehlikeye girer. Aşırı ya da yetersiz uyarılmanın sadece fizyolojik değil psikolojik etkileri de vardır. Uzun süre aşırı uyarılmaya maruz kalan ya da yetersiz uyarılan insanlarda gecici de olsa algılama bozuklukları ve sanrılar, davranış bozuklukları ve zihinsel işlevlerde gerileme görulur.
Duyum ve Algı Arasındaki Fark
Duyum ve Algı Arasındaki Farklar
Duyum, bir duyu organının uyarılmasıyla meydana gelen basit bir olaydır. Algının meydana gelmesi için duyumun olması gerekir yani duyum olmadan algı gercekleşmez. Duyumların beyin tarafından yorumlanıp anlamlandırılması sürecine algılama, ortaya cıkan urune ise algı denir. Örneğin bir nesne görmek duyumdur.
O nesnenin içinde yemek olan bir tabak olduğunu anlamak ise algıdır. Yeni doğan bir bebeğin bu karmaşık bağlantıyı kurması mümkün değildir yani algı, öğrenmenin etkisine acıktır. Öğrenilenlere bağlı olarak değişen algı oznel duyum ise nesneldir.
Duyumda uyarıcılar tek tek alınır. Algıda ise bu uyarıcılar bir butun olarak anlamlandırılır. Bir muzik parcası dinlediğinizde tek tek notaları değil, butun bir melodiyi algılarsınız.
