Düşünme Nedir? Düşünmenin Yapı Taşları ve Dilin Düşünmedeki Rolü

Kişi ve nesnelerin yerini tutan simgeler aracılığı ile yapılan zihinsel etkinliğe düşünme denir. Düşünme; akıl yürütme, anlama, hüküm verme gibi zihinsel fonksiyonlardan yararlanarak birtakım soyutlamalara ulaşma, kavram oluşturma ve problem çözme işidir.

Düşünürken nesne ve olayların kendilerinden değil zihinde kalan izlerinden yararlanılır. Düşünmenin gerçekleşebilmesi için aşağıda belirtilen yapı taşlarının olması gerekir.

İmge (hayal): Duyu organları aracılığı ile algılanan nesne ve olayların zihne yansıyan görüntüsüdür. Algılama sürecinde anlam kazanan nesne ve olaylar istenildiği zaman zihinde canlandırılır. Bir elmayı düşünmek için artık elmayı görmeye gerek kalmaz.

Sembol (simge): Zihindeki imge ve düşünceleri temsil eden işaretlerdir. Giysiler, rozetler, trafik işaretleri vb. sembole örnektir. Semboller farklı kültürlerde farklı anlamlar taşıyabilir.

Kavramlar: Zihindeki imgeler ve semboller başlangıçta somut ve tekildir. Somut ve tekil olan imge ve semboller yeni tecrübelerle, yaşantılarla soyut ve genel hale gelir. İnsan zihninin urunu olan kavramların gerçekliği yoktur. Kedi kavramı ile kedi arasında aslında somut bir bağ bulunmaz.

Kategoriler: Zihindeki imge, sembol ve kavramlar; aralarındaki benzerlik ve farklılıklara göre sınıflandırılır ve belli kategorilere ayrılır. Örneğin, gül, menekşe, papatya benzerliklerinden dolayı çiçeğin altında sınıflandırılır.

Cam ağacı ise çiçeğe benzemediği için ayrı bir kategoride değerlendirilir.

Dilin Düşünmedeki Rolü

Dil insanların duygu, düşünce ve isteklerini sadece ses ya da yazı ile değil; davranışlar, jestler, mimikler, işaretler vb. aracılığı ile yansıtan iletişim ve anlaşma aracıdır. İletişim ve anlaşma aracı olan dil aynı zamanda düşünceleri biçimlendirme işlevine de sahiptir.

Sosyal bir cevrede dünyaya gelen çocuk dil ile birlikte yaşadığı toplumun düşünce kalıplarını da öğrenir. Giderek düşüncelerini daha iyi ifade etmeye başlayan çocuğun bilişsel gelişimi ilerledikçe dili kullanma becerisi de gelişir.

Çocuğa sunulan sözlü diyalog, kitap okuma, tekerleme vb. sözel uyaran zenginliği çocuğun kelime hazinesini geliştirir. Kelime hazinesi zengin olan birey kendini daha iyi ifade eder. İfade edilenleri daha iyi anlar ve daha yaratıcı düşünür.

Dil üst düzey bir bilişsel süreçtir. Düşünmek, akıl yürütmek, problem çözmek, yeni şeyler üretmek için dil kullanılır. Bellek geliştirmede kullanılan gruplama, hikaye oluşturma, bağlantı kurma vb. teknikler dil aracılığı ile gerçekleşir. Dil aracılığı ile bellekte depolanan bilgiler, düşünceye ve davranışa temel olur.

You may also like...

2 Responses

  1. dilara çekiç dedi ki:

    bence düşünme dil ötesindedir eğer öyle olmasaydı yapılan bir deneyde bu kanıtlanamazdı ufacık bu deneyden bahsetmek istiyorum yapılan deneyin denekleri sağır çocuklardır bu çocukların sağır olma durumuna bağlı olarak konuşma yetileri de yoktur (deney, denek grubu okul öncesi çağdayken yapılmıştır) denek grubuna birtakım resimler gösterilmiştir bu resimlerde müzik aletleri ve oyuncaklar erilmiştir ve bunları sınıflandırılması istenilmiştir bu denek grubundaki konuşma yetisi olmayan her çocuk konuşma yetisi olan çocuklar gibi doğru cevaplamıştır kavramlar nasıl bilinmezken bu denek grubu bu sınıflandırmayı doğru yapabiliyor?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir